بتازگی کمپین حمایت از حق تحصیل شهروندان ایرانی توسط جمعی از دانشجویان محروم از تحصیل کار خود را آغاز کرده است.
از آنرو که احترام به حق تحصیل برای همه شهروندان فارغ از اعتقادات مذهبی و سیاسی، جنسیت و نژاد از نشانه های بارز پایبندی حکومت ها به یکی از جنبه های مهم حقوق بشر در سطح جامعه است، گزارشگر هرانا گفتگویی با یکی از گردانندگان این کمپین و دانشجوی محروم از تحصیل دانشگاه شهرکرد "سید عماد هاشمی" ترتیب داده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانید:
۱.میشه بگید هدف از ایجاد این کمپین چیست و دلیل انتخاب این شعار برای کمپین چی بوده؟
همونطور که در بیانیه شروع به کار کمیپن اشاره شده بعد از روی کار آمدن محمود احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴، بخش عمده ای از سیاست های وزارت علوم ایران و سازمان سنجش آموزش کشور تحت تاثیر بعضی سازمان هایی بوده که عموما این سازمان ها به شکل مستقیم و غیرمستقیم زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی مدیریت می شوند و نقش اصلی در افزایش فشار بر بدنه دانشجویی کشور داشته اند. این سازمان ها به کمک بازو های اجرایی خودشون و با تصمیم وزیر علوم و تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی، افراد جدیدی به عنوان روسای دانشگاه های کشور منصوب شدند که در طول این سال ها سهم عمده ای در محرومیت از تحصیل دانشجویان داشته اند.
در همین راستا، کمپین حمایت از شهروندان ایرانی با هدف حمایت از تمام افرادی که به روش های مختلف و ناعادلانه از تحصیل در دانشگاه های کشور بازمانده اند، شروع به فعالیت کرده.
ما در این کمپین سعی می کنیم با معرفی کیس به کیس محرومین از تحصیل، بررسی نقش نهادهای موثر در نقض حق تحصیل شهروندان در ایران- دانشجویان ستاره دار، محروم از تحصیل، اخراجی، اقلیت های مذهبی و زنان و انتشار گزارشی حاوی جزئیات بیش از ۱۰۰۰ مورد محرومیت از تحصیل گروه های نام برده شده برای مبارزه با این امر گامی موثر برداریم. البته اینم باید بگم که در سال های گذشته گروه های مختلفی هم درباره ی این موضوع گزارش ها و ... تهیه کردند و تلاش این گروه ها هم جای قدردانی داره.
قصد ما از انتخاب شعار "آیا میدانید؟ تحصیل حق من نیست..." هدف قرار دادن افکار عمومی هست. جای تاسف داره که در قرن ۲۱ کشوری وجود داره که حکومت آن یکی از طبیعی ترین حقوق انسان ها که "حق تحصیل" است را از شهروندان آن کشور سلب میکنه و باید برای داشتن این حق از بسیاری از عقاید و دیدگاه های خودشون چشم بپوشونن.
۲.استقبال از این کمپین تا الان چطور بود؟
میتونم بگم تا الان نسبتا خوب بوده. ما برای این کار چندین سطح رو داخل دستور کارمون قرار دادیم. که در حال حاضر شاهد این هستیم که بسیاری از فعالین دانشجویی محروم از تحصیل از طریق ایمیل کمپین و خود صفحه ی فیسبوک مدارک و اسنادی که دلالت بر محروم از تحصیل شدنشون هست رو برای ما فرستادن و ما سعی می کنیم که با برنامه ریزی مناسب این مدارک را منتشر کنیم. با بسیاری از سازمان های حقوق بشری هماهنگی هایی صورت گرفته و بسیاری از فعالین دانشجویی و سیاسی از این کار حمایت کردند. سطح بعدی کار انتشار گزارشی حاوی ۱۰۰۰ مورد محرومیت از تحصیل دانشجویان در ۸ سال گذشته است که امیدواریم تاثیر بیشتری در استقبال عموم از این کمپین داشته باشه.
۳.دلیل انتخاب این مقطع زمانی برای ایجاد این کمپین چه بوده؟
همونطور که گفتم ما گزارشی حاوی ۱۰۰۰ مورد محرومیت از تحصیل دانشجویان در ۸ سال گذشته تهیه کردیم و با توجه به اینکه به انتخابات ریاست جمهوری و اعلام نتایج کنکور کارشناسی ارشد نزدیک هستیم، تصمیم بر این شد که در این بازه زمانی با راه اندازی کمپین بتونیم به رییس جمهور آینده و وزیر علوم بعدی و روسای دانشگاه ها در دولت آینده این پیام را بدیم که فعالیت آن ها رصد میشه و بازتاب بین المللی خواهد داشت.
۴.فکر میکنید ایجاد چنین کمپین هایی و مستند سازی نقض حقوق دانشجویان در دانشگاه های کشور چه تغییری در روند برخورد با فعالان دانشجویی یا دانشجویان بهایی و ... می تواند داشته باشد و اصولا چه تاثیری برای بهبود اوضاع دانشجویان می تواند داشته باشد؟
مسلما به این گونه فعالیت ها باید نگاه بلند مدت داشت تا بتوان تغییراتی در قوانین ایجاد کرد و اصلی ترین قوانینی که باید تغییر کنن قوانین شورای عالی انقلاب فرهنگی هست. در همین راستا با مستند سازی مدارک محروم از تحصیل دانشجویان می توان توجه افکار عمومی و حقوق بشری رو به موضوع محروم از تحصیل کردن دانشجویان ایرانی جلب کرد و مسلما در این بازه زمانی که در آستانه ی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری هست تاثیر مثبتی خواهد داشت.
۵- فکر میکنید این رویه حکومت در صدور احکام محرومیت از تحصیل یا ستاره دار کردن دانشجویان چه تاثیری بر فعالیت های دانشجویی و جو سیاسی دانشگاه ها داشته است؟
متاسفانه در سال های اخیر شاهد برخورد شدید دستگاه های امنیتی با دانشجویان بودیم که این برخورد در ۸ سال گذشته شدید تر بوده و همچنین ایجاد فضای امنیتی در دانشگاه ها باعث شده که فعالیت دانشجویان کاهش پیدا کنه.
۶- در روند محرومیت از تحصیل چه نهاد هایی در داخل و بیرون از دانشگاه ها نقش دارند؟
به طور کلی میتونیم جواب این سوال رو به ۲ قسمت تقسیم کرد.
۱- نهاد های درون دانشگاه
۲- نهاد های بیرون از دانشگاه
ابتدا باید به سازمان سنجش اشاره ای داشته باشم که رییس آن معاون وزیر علوم است و نقش مستقیم در محروم از تحصیل کردن دانشجویان دارد. بعد از آن می توان به شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد که مصوبات آن عامل استناد حقوقی نهاد های تصمیم گیرنده است. که به عنوان مثال مطابق با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تنها معتقدان به یکی از ادیان تصریح شده به قانون اساسی کشور (مسلمان، کلیمی، مسیحی و زرتشتی) می توانند در دانشگاه های کشور تحصیل کنند و همین مصوبه حق تحصیل را از دانشجویان بهایی سلب می کند.
سازمان بعدی وزارت علوم است که از طریق کمیته انصباطی مرکزی احکام اخراج دانشجویان را صادر می کند و دانشگاه آزاد و وزارت بهداشت که آیین نامه ای جداگانه دارند که بازهم بر اساس مصوبات غیر قانونی شورای عالی انقلاب فرهنگی تهیه شده است. وزرات اطلاعات یکی از اصلی ترین نهاد های برون دانشگاهی است که با فشار بر مسئولین به نوعی دستور محروم از تحصیل شدن شخصی را صادر می کنند. در پایان هم میتونم به قوه قضاییه اشاره کنم که دیده شده بر اساس حکم دادگاه دانشجویی را محروم از تحصیل می کند که برای نمونه می توان به حکم مجید توکلی رجوع کرد.
۷. موضوع جدیدی که در چند سال اخیر اتفاق افتاده تک جنسیتی شدن تعداد زیادی ار رشته های دانشگاهی است.آیا این به خودی خود نویعی محرومیت از تحصیل بر مبنای جنسیت برای دختران دانشجو نمیتوان تعبیر کرد؟
سوال بسیار خوبی رو مطرح کردید. دقیقا یکی از موضوعاتی که ما در این کمپین پوشش خواهیم داد همین موضوع است. بر اساس تفکیک جنسیتی که در دانشگاه های کشور صورت گرفته بسیاری از دختران دانشجو حق داشتن تحصیل در دانشگاه و رشته ی مورد علاقه ی خودشون علی الاخصوص در رشته های فنی رو نداشتن. برای نمونه می توان به نتایج اولیه آزمون سراسری سال ٩١ اشاره کرد که دفترچه انتخاب رشته داوطلبان کنکور سراسری حکایتگر اعمال گسترده تفکیک جنسیتی و سیاست های تبعیض آمیز در نحوه پذیرش داوطلبان دختر بود. در سال گذشته در بیش از ٦٠ دانشگاه کشور در برخی از رشته ها داوطلبان به صورت تک جنسیتی پذیرش شدند که نسبت به سال قبل از آن از رشد قابل توجهی برخوردار بود. آمار تفکیک جنسیتی در کدرشته های دانشگاهی نشان داد که از هر ٦ کد رشته دانشگاهی بیش از ١ رشته به صورت تفکیک شده برای دانشجویان پسر یا دختر برگزار شده است. به طور میانگین بیش از ١٧ درصد کدرشته های دانشگاهی در گروه های آموزشی مختلف تفکیک جنسیتی شدند.
۸. محروم از تحصیل شدن چه تاثیراتی از لحاظ روحی و چه تاثیراتی بر زندگی شخصی فرد محروم شده میتواند داشته باشد؟
بیان کردن تاثیرات این موضوع در قالب جواب یک سوال بسیار کار دشواری است ولی خب میتونم به مشکلات روحی که برای شخص و خانواده اش رخ می دهد اشاره کنم. مسلما وقتی یکی از حقوق بنیادین شخص از آن گرفته می شود، تاثیرات منفی در زندگی وی خواهد داشت. وقتی این فکر رو با خودت مدام تکرار کنید که من توانایی درس خواندن را داشتم ولی جلوی این توانایی گرفته شد و به خاطر عقایدم و دیدگاهم این حق طبیعی از من سلب شده است، نگاه کردن به آینده ی زندگی نمی تونه نگاه روشنی باشه.
۹.موضوعی دیگری که درباره دانشجویان محروم از تحصیل مطرح می شود این است که عده ای از آنها احکام خود را به صورت شفاهی دریافت کرده اند و در نتیجه سند مکتوبی برای ارائه ندارند.چینین مواردی را آیا در گزارشات آماری خود در نظر می گیرید؟
اگر به اسناد منتشر شده در کمپین دقت کنید، عده ای از دانشجویان که اسناد خودشون رو برای ما فرستادن با توجه به نحوه ی درخواست خودشون مبنی بر چگونگی انتشار اسناد، سعی شده که در قالب های مختلف پوشش داده بشه.
به عنوان مثال یکی از دوستان خواسته بود که مشخصاتش منتشر نشه و ما سعی کردیم که اسم و شماره دانشجویی و شماره پرونده ایشون مشخص نباشه.
عده ی دیگه ای دوستان هم که حکم کتبی از دانشگاه دریافت نکرده اند هم اگر به ما اطلاع بدن سعی میشه در قالب گزارشی کوتاه اسم و فامیل و سال محرومیت از تحصیل و دانشگاهشون پوشش بدیم.
همونطور هم که در سوال های قبل توضیح دادم بر اساس اخبار و شواهد موجود گزارشی از لیست اسامی دانشجویان محروم از تحصیل تهیه شده که ما بر اساس اون گزارش و تحقیقاتی که انجام خواهیم داد می تونیم صحت اطلاعات ارائه شده به کمپین رو بدست بیاریم.
و شهادت این افراد را جمع اآوری می کنیم.
۱۰- در پایان مخاطبان شما از چه طریقی می توانند با این کمپین ارتباط برقرار کنند ؟
افراد برای تماس می توانند از طریق فیس بوک و یا آدرس ایمیل با این کمپین ارتباط داشته باشند و مدارک و دیدگاه های خودشان را برای ما ارسال کنند.
